Η θάλασσα και η θεμελιώδης λειτουργία της

Το πρώτο που σκεφτόμαστε ότι προσφέρει η θάλασσα είναι τροφή και αναψυχή. Όμως, ο ρόλος της θάλασσας είναι πολύ πιο σοβαρός από την «προσφορά» των συγκεκριμένων “αγαθών” και υπηρεσιών στον άνθρωπο.

Περιβάλλον + Βιωσιμότητα

21/03/2023

Πάνω από το 70% της επιφάνειας της γης καλύπτεται από νερό, με το 96,5% να βρίσκεται στους ωκεανούς και στις θάλασσες και το 1% να είναι πόσιμο (fresh water). Στη θάλασσα υπάρχει πλούσια βλάστηση και πολλά ζώα. Εκτιμάται ότι περισσότερα από 2 εκατομμύρια είδη ζουν στην θάλασσα. Έως σήμερα έχουν καταλογογραφηθεί σχεδόν 200.000 είδη: περισσότερα από 170.000 είδη ζώων, περισσότερα από 16.000 είδη φυτών, και περισσότεροι από 5.000 είδη μυκήτων.

Currently catalogued and predicted total number of species on Earth and in the ocean ^{Πηγή: Mora, C., Tittensor, D. P., Adl, S., Simpson, A. G., & Worm, B. (2011). How many species are there on Earth and in the ocean?. PLoS biology, 9(8), e1001127}

Η θάλασσα βοηθά στην εξισορρόπηση των θερμοκρασιών στον πλανήτη.

Η θάλασσα απορροφά ηλιακή θερμότητα στις θερμές περιοχές αναδιανέμοντάς την μέσω των ρευμάτων του νερού σε ψυχρότερες περιοχές και, αντίστροφα, το κρύο νερό μεταφέρεται πάλι μέσω των ρευμάτων στις θερμότερες περιοχές. Ως αποτέλεσμα αυτού του μηχανισμού, η θάλασσα απορροφά και αποθηκεύει το μεγαλύτερο μέρος (93%) της επιπλέον θερμότητας που δημιουργείται στον πλανήτη από το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Προσωρινά δηλ. μας προστατεύει από τις συνέπειες της υπερθέρμανσης, αλλά δεν γνωρίζουμε για πόσον καιρό αυτό θα είναι δυνατόν να συνεχίζεται χωρίς να δημιουργηθούν - άγνωστα προς το παρόν - προβλήματα.

Η θάλασσα απορροφά διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.

Τα φυτά της θάλασσας απορροφούν το διοξείδιο του άνθρακα, χρησιμοποιούν τον άνθρακα για να αναπτυχθούν, ενώ στη συνέχεια εκλύουν οξυγόνο, το οποίο χρησιμοποιείται από τα θαλάσσια ζώα για να επιβιώσουν. Επίσης, μέρος αυτού του οξυγόνου μεταφέρεται στην ατμόσφαιρα, και έτσι μέρος του οξυγόνου που αναπνέουμε προέρχεται από τη θάλασσα. Τα φυτά της θάλασσας κάνουν δηλ. ακριβώς ότι και τα φυτά της στεριάς: παράγουν οξυγόνο και αποθηκεύουν άνθρακα -- και μάλιστα τα φυτά της θάλασσας φαίνεται ότι αποθηκεύουν περισσότερο άνθρακα ανά τετραγωνικό μέτρο από όσο τα φυτά της ξηράς.

Εκτός από τα φυτά, αποθήκες άνθρακα αποτελούν και οι σκελετοί των θαλασσίων ζώων (από μικρά ψάρια μέχρι μεγάλη κητώδη). Όσο πιο ογκώδες και μακρόβιο είναι το ζώο, τόσο περισσότερο άνθρακα αποθηκεύει· με αποτέλεσμα ο βυθός να αποτελεί την πιο μεγάλη και μακροχρόνια αποθήκη άνθρακα καθώς εκεί καταλήγουν τόσο οι σκελετοί των μεγάλων θαλασσίων ζώων όσο και μέρος των περιττωμάτων τους (που και αυτά περιέχουν άνθρακα).

Τα θαλάσσια ζώα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτό το σύστημα και για έναν ακόμα λόγο. Καθώς κινούνται οριζοντίως και καθέτως (όπως π.χ. τα μεγάλα κητώδη, ή τα ψάρια που ζουν την ημέρα πολύ βαθιά στο πέλαγος), μεταφέρουν θρεπτικά συστατικά μέσω της κίνησής τους που αναδεύει το νερό αλλά και μέσω των περιττωμάτων τους. Αυτά τα θρεπτικά συστατικά επιτρέπουν την ανάπτυξη του φυτοπλαγκτόν που είναι ο αρχικός κρίκος στη δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα.

Οι συνέπειες της ανθρώπινης δραστηριότητας στη θάλασσα είναι κρίσιμες και αναπτύσσονται σε επόμενη δημοσίευση.