Vegan ή locavore; Ποια συμπεριφορά γλυτώνει περισσότερα αέρια θερμοκηπίου;
Χούμους με ρεβίθια από τον Καναδά ή τυρί από τον αγρότη δίπλα μου; Ζητήσαμε από την Αναστασία Ψειρίδου PhD, Καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και συν-συγγραφέα του βιβλίου "Σώζοντας τον πλανήτη", να μας βοηθήσει να αποφασίσουμε τί να βάλουμε στο επόμενο τοστ μας.
Highlights
- Τα φυτικά τρόφιμα έχουν χαμηλότερες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου ανά κιλό τροφίμου από τα ζωικά.
- Τα φυτικά τρόφιμα έχουν χαμηλότερες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου ανά κιλό πρωτεΐνης από τα ζωικά.
- Η μείωση των εκπομπών που μπορεί να πετύχει κανείς μέσω της κατανάλωσης ζωικών τροφίμων που παράγονται τοπικά είναι κατά κανόνα μικρότερη από την μείωση που μπορεί να πετύχει εάν τα ίδια ζωικά τρόφιμα αντικατασταθούν από φυτικά.
- Η υποκατάσταση ζωικών τροφίμων με φυτικά έχει πολλαπλάσια μείωση στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από ό,τι η επιλογή ζωικών τροφίμων που παράγονται σε κοντινή ακτίνα από τον τρόπο κατανάλωσής τους.
- Ο μέσος locavore (=τοποφάγος) που τρώει ζωικά δημιουργεί μεγαλύτερη επιβάρυνση στο περιβάλλον από τον μέσο vegan που δεν είναι locavore.
- Είναι πιο αποτελεσματικό να γίνεις vegan παρά locavore. Αν γίνεις και τα δύο, ακόμα καλύτερα!
- Ο locavore που τρώει ζωικά δημιουργεί από 4,4 έως 59,3 κιλά αερίων θερμοκηπίου με κάθε κιλό τροφίμων που αγοράζει, ενώ αν υποκαταστήσει τα ζωικά με ίσο βάρος από όσπρια θα δημιουργεί μόνο 1,6 κιλά αερίων θερμοκηπίου ανά κιλό τροφίμου.
- Η εξοικονόμηση που πετυχαίνει ο locavore ανά κιλό τροφίμου είναι 100-500 γραμμάρια, ενώ αν γίνει vegan (χωρίς να γίνει locavore) θα πετύχει εξοικονόμηση από 3 έως 58 κιλά αερίων θερμοκηπίου.
Οι μεταφορές επιτείνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, σωστά;
Πράγματι, οι μεταφορές αποτελούν μέρος του προβλήματος του φαινομένου του θερμοκηπίου. Αυτή είναι μια αρκετά διαδεδομένη πληροφορία πάνω στην οποία έχει δημιουργηθεί το κίνημα των locavores, των ανθρώπων δηλ. που προσπαθούν να τρέφονται με προϊόντα που έχουν παραχθεί κοντά στον τόπο κατανάλωσής τους. Φυσικά, αυτό είναι ευχάριστο και ευκταίο.
Γνωρίζουμε ότι οι μεταφορές γίνονται κυρίως με καύση ορυκτών καυσίμων, άρα είναι λογικό ότι καταναλώνοντας προϊόντα τοπικών παραγωγών μειώνουμε τα αέρια θερμοκηπίου που δημιουργούν οι επιλογές μας.
Όμως τα αέρια θερμοκηπίου που έχουν εκλυθεί από την μεταφορά ενός τελικού προϊόντος δεν φανερώνουν την συνολική επίδραση του προϊόντος στο περιβάλλον.
Τα περισσότερα προϊόντα απαιτούν εισροές (σπόρους, λιπάσματα, φυτοφάρμακα, υλικά συσκευασίας, άλλα αγροτικά προϊόντα, κ.ά.) για τις οποίες ο τελικός καταναλωτής δεν γνωρίζει πόσο ταξίδεψαν μέχρι να χρησιμοποιηθούν στο τελικό προϊόν που αγοράζει. Επίσης, δημιουργεί αέρια θερμοκηπίου και η διαδικασία της παραγωγής στο χωράφι. Τέλος, μετά την συγκομιδή τα περισσότερα προϊόντα μεταφέρονται σε χώρους επεξεργασίας (π.χ. σε εργοστάσια που παράγουν τυποποιημένα προϊόντα), συσκευάζονται, και έπειτα μεταφέρονται και διατηρούνται σε χώρους πώλησης στους τελικούς καταναλωτές. Αυτές οι τέσσερις διαδικασίες που συμβαίνουν μετά το χωράφι (επεξεργασία, συσκευασία, μεταφορά, και πώληση) είναι απαραίτητες για να φθάσουν τα περισσότερα αγροτικά προϊόντα στον τελικό καταναλωτή. Άρα υπάρχουν πολλές πηγές δημιουργίας αερίων θερμοκηπίου κατά τον μετασχηματισμό ενός σπόρου σε τελικό προϊόν προς κατανάλωση.
Συνήθως κατανοούμε καλύτερα το πώς εκλύονται αέρια θερμοκηπίου από τις μεταφορές παρά από το στάδιο της παραγωγής του προϊόντος στο χωράφι ή την μονάδα εκτροφής ζώων.
Πώς δημιουργεί αέρια θερμοκηπίου η διαδικασία παραγωγής;
Πρέπει να θυμόμαστε ότι κάθε τι που χρησιμοποιείται στην παραγωγή δημιουργεί αέρια θερμοκηπίου για να παραχθεί. Ό,τι χρησιμοποιείται στον αγροτικό τομέα, δηλ. οι ζωοτροφές, τα μηχανήματα, οι σπόροι, τα λιπάσματα, η ενέργεια, και άλλες εισροές δημιουργούν αέρια θερμοκηπίου.
Όλες οι παραπάνω εισροές στην αγροτική παραγωγή (εκτός από τις ζωοτροφές, βλ. παρακάτω) είναι υπεύθυνες για το 27% των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της παγκόσμιας παραγωγής τροφής.
Μια σημαντική εισροή που χρησιμοποιείται στον αγροτικό τομέα είναι η αγροτική γη. Και η αγροτική γη είναι μια εισροή που “παράγεται” από την μετατροπή δασώδους ή άλλης έκτασης σε αγροτική. Κατά την μετατροπή της, που συνήθως γίνεται με καύση, εκλύεται στην ατμόσφαιρα διοξείδιο του άνθρακα.
Η αγροτική γη δημιουργεί αέρια θερμοκηπίου και κατά τη χρήση της κυρίως λόγω της χρήσης λιπασμάτων που απελευθερώνει υποξείδιο του αζώτου, ένα από τα αέρια θερμοκηπίου. Επιπλέον, πρακτικές όπως το όργωμα απελευθερώνουν στην ατμόσφαιρα άνθρακα (που ήταν αποθηκευμένος μέσα στο χώμα) με τη μορφή διοξειδίου του άνθρακα.
Η επίδραση της αγροτικής γης στα αέρια θερμοκηπίου δεν είναι αμελητέα: Το 24% των συνολικών αερίων θερμοκηπίου που δημιουργεί η παραγωγή τροφής οφείλεται σε αυτήν. Οι 16 από αυτές τις ποσοστιαίες μονάδες αντιστοιχούν στη χρήση γης για τα εκτρεφόμενα ζώα και οι υπόλοιπες 8 στη χρήση γης για ανθρώπινη κατανάλωση.
Τέλος, τα ίδια τα εκτρεφόμενα ζώα προσθέτουν αέρια θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα μέσω της εκπνοής τους (καταναλώνουν οξυγόνο και εκλύουν διοξείδιο του άνθρακα). Επίσης, τα μυρηκαστικά ζώα εκλύουν μεθάνιο μέσω της διαδικασίας της πέψης τους. Συνολικά, οι εκπομπές αυτές αντιστοιχούν στο 31% των συνολικών εκπομπών του συστήματος παραγωγής τροφής.
Τί ποσοστό των αερίων θερμοκηπίου οφείλεται στις μεταφορές;
Οι τρεις παραπάνω πηγές δημιουργούν το (27 + 24 + 31 =) 82% των εκπομπών. Το υπόλοιπο 18% αντιστοιχεί στα στάδια “μετά το χωράφι”, δηλ. στις διαδικασίες που απαιτούνται για να εφοδιαστούν τα καταστήματα με αγροτικά προϊόντα. Αυτό το 18% αναλύεται ως εξής:
- Επεξεργασία 4%
- Μεταφορές 6%
- Συσκευασία 5%
- Πώληση 3%
Βλέπουμε ότι στις μεταφορές από το χωράφι και μετά οφείλεται το 6% των συνολικών παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Συνεπώς, είναι σημαντικό να εξετάσουμε την δυνατότητά μας να μειώσουμε με τις επιλογές μας όλες τις πηγές δημιουργίας εκπομπών της τροφής μας.
Με βάση αυτό βλέπουμε ότι η έμφαση στις εκπομπές των μεταφορών του τελικού προϊόντος μπορεί να επισκιάσει πιο σημαντικές παραμέτρους όπως είναι η σύνθεση του καλαθιού μας, δηλ. το τί ακριβώς τρώμε. Όπως αναφέρουν οι Hannah Ritchie και Max Roser:
Πόσα αέρια θερμοκηπίου δημιουργεί ένα κιλό τροφίμων;
Τα αέρια θερμοκηπίου είναι πολλά και διαφορετικά, με διαφορετική διάρκεια ζωής το καθένα, και διαφορετική θερμαντική ικανότητα. Τα εκλυόμενα αέρια θερμοκηπίου μετριούνται σε όρους “ισοδυνάμων μονάδων” διοξειδίου του άνθρακα (ΙΔΑ, CO2-eq), δηλ. με βάση την θερμαντική ικανότητα ενός κιλού διοξειδίου του άνθρακα.
Αν συγκρίνουμε τις συνολικές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από ένα κιλό τροφίμων, οι συνολικές εκπομπές των ζωικών προϊόντων είναι από 4,5 έως 60 κιλά ισοδυνάμων διοξειδίου του άνθρακα (ΙΔΑ), ενώ οι συνολικές εκπομπές των συνήθων υποκαταστάτων (μπιζέλια και άλλα όσπρια) των ζωικών προϊόντων είναι μόλις 0,8 και 1,6 κιλά ΙΔΑ, αντίστοιχα.
Στον Πίνακα 1 παρατίθενται οι συνολικές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου που δημιουργεί ένα κιλό από διάφορα τρόφιμα καθώς και το τμήμα των συνολικών εκπομπών που οφείλεται στις μεταφορές.
|
Προϊόν (1kg) |
Συνολικές εκπομπές |
Εκπομπές από μεταφορές |
|
Κρέας από βοοειδή (μεγαλωμένα για κρέας) |
59,6 |
0,3 |
|
Κρέας αρνιών και κατσικιών |
24,5 |
0,5 |
|
Τυρί |
21,2 |
0,1 |
|
Κρέας βοοειδών (από γαλακτοπαραγωγές αγελάδες) |
21,1 |
0,4 |
|
Γαρίδες (από εκτροφεία) |
11,8 |
0,2 |
|
Κρέας από γουρούνια |
7,2 |
0,3 |
|
Κρέας από κότες |
6,1 |
0,3 |
|
Ψάρια (από εκτροφεία) |
5,1 |
0,1 |
|
Αυγά |
4,5 |
0,1 |
|
Τόφου |
3,0 |
0,2 |
|
Αραχίδες |
2,4 |
0,1 |
|
Άλλα όσπρια |
1,6 |
0,1 |
|
Μπιζέλια |
0,8 |
0,1 |
|
Ξηροί καρποί |
0,2 |
0,1 |
Πίνακας 1. Συνολικές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και εκπομπές που αντιστοιχούν στις μεταφορές, σε ΙΔΑ. Ταξινόμηση ανά συνολικές εκπομπές, σε φθίνουσα σειρά. Υπολογισμοί με στοιχεία από 38.700 αγροκτήματα σε 119 χώρες, που καλύπτουν το 90% των αγροτικών ειδών που παράγονται από Poore and Nemecek (2018). Στον πίνακα παρατίθενται ορισμένα μόνο από τα προϊόντα που μελετήθηκαν. Οι εκπομπές δίδονται σε ΙΔΑ = ισοδύναμα διοξειδίου του άνθρακα (CO2-eq).
Στον πίνακα 1 φαίνεται ότι η υποκατάσταση ζωικών προϊόντων με φυτικά μπορεί να μειώσει κατά πολύ τα αέρια θερμοκηπίου. Η τάξη μεγέθους της διαφοράς είναι πολύ μεγαλύτερη από τις εκπομπές των μεταφορών του κάθε τροφίμου. Για παράδειγμα. η υποκατάσταση κρέατος κότας από μπιζέλια εξοικονομεί (6,1 – 0,8 =) 5,3 κιλά αερίων θερμοκηπίου. Αυτό το μέγεθος μείωσης δεν γίνεται να επιτευχθεί με υποκατάσταση μακρινώς παραχθέντων προϊόντων από τοπικά.
Πόσο θα μειώσω τα αέρια θερμοκηπίου που δημιουργώ αν υποκαταστήσω τα ζωικά μου τρόφιμα με όσπρια;
Τα δεδομένα δείχνουν ότι η δύναμη του καταναλωτή βρίσκεται πολύ περισσότερο στην επιλογή του είδους τροφίμου που θα καταναλώσει και λιγότερο στην επιλογή της απόστασης που θα διανύσει το τελικό προϊόν από το αγρόκτημα μέχρι το σημείο πώλησης.
Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι αν υποκαταστήσουμε ζωικά τρόφιμα με μπιζέλια ή όσπρια τότε θα μειώσουμε σημαντικά τις εκπομπές που δημιουργεί η τροφή μας, και μάλιστα περισσότερο από όσο θα τις μειώναμε αν καταναλώναμε μόνο τοπικά τρόφιμα.
Ας δούμε ένα παράδειγμα για να δούμε το μέγεθος της μείωσης. Έστω ότι κάποιος καταναλώνει ένα κιλό τυρί από ζωικό γάλα ανά μήνα. Αυτό σημαίνει ότι είναι υπεύθυνος για τη δημιουργία 21,2 κιλών αερίων θερμοκηπίου αγοράζοντας αυτό το κιλό. Περίπου 100 γρ. οφείλονται στις μεταφορές.
Ας υποθέσουμε, τώρα, ότι μπορεί να εξαλείψει εντελώς τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από την μεταφορά του τελικού προϊόντος, π.χ. διότι υπάρχει ένας παραγωγός ακριβώς δίπλα από το σπίτι του. Αγοράζοντας από έναν παραγωγό που παράγει δίπλα στο σπίτι του, εξαλείφει 100 γραμμάρια αερίων θερμοκηπίου. Άρα, γινόμενος locavore, είναι πλέον υπεύθυνος για την δημιουργία 21,1 κιλών αερίων θερμοκηπίου. Για όσους αρέσουν τα ποσοστά, η ποσοστιαία μείωση που επιτυγχάνει με την απόφαση αυτή είναι περίπου 0,5%.
Από την άλλη, αγοράζοντας ένα κιλό όσπρια στη θέση του τυριού, εξαλείφει (21,2 – 1,6 =) 19,6 κιλά αερίων θερμοκηπίου. Η ποσοστιαία μείωση που επιτυγχάνει είναι 92,5%.
Και αν καταφέρει να βρει όσπρια που παράγονται δίπλα στο σπίτι του, τότε εξαλείφει επιπλέον 100 γραμμάρια αερίων θερμοκηπίου. Η ποσοστιαία μείωση που πετυχαίνει τότε είναι 92,9%.
Με άλλα λόγια, για να απαντήσω στην αρχική ερώτηση, ο locavore που κάθε μήνα τρώει ένα κιλό τοπικώς παραχθέντος τυριού με το ψωμί του εξαλείφει 100 γραμμάρια ΙΔΑ ανά μήνα, ενώ ο locavore που είναι ταυτόχρονα vegan και τρώει χούμους από ένα κιλό ρεβίθια με το ψωμί του εξαλείφει 19,7 κιλά ΙΔΑ ανά μήνα.
Με παρόμοιο τρόπο μπορούμε να υπολογίσουμε τα αέρια θερμοκηπίου που εξοικονομεί ο locavore, o vegan, και o vegan locavore σε σχέση με τον μέσο άνθρωπο, αν αντικαταστήσει κάθε ζωικό προϊόν με ίσο βάρος από όσπρια. Το Γράφημα 1 παρουσιάζει τα αποτελέσματα των υπολογισμών. Η ποσότητα αερίων θερμοκηπίου που μπορούμε να αποφύγουμε (δηλ. να μην εκλύσουμε) είναι 2,9 έως 58 κιλά ΙΔΑ, ανάλογα με το τρόφιμο που υποκαθιστούμε. Είναι εμφανές ότι η ποσότητα που μπορούμε να αποφύγουμε τρώγοντας τοπικά ζωικά προϊόντα είναι πολύ μικρότερη (από 100 έως 500 γραμμάρια).
Γράφημα 1. Πόσα αέρια θερμοκηπίου εξοικονομεί (1) κάποιoς locavore, (2) κάποιος που γίνεται vegan και αντικαθιστά ζωικά προϊόντα με ίσο βάρος από όσπρια, και (3) κάποιος που γίνεται vegan και επιπλέον καταναλώνει τοπικά προϊόντα. Σημείωση: Οι αριθμοί αφορούν σε 1 κιλό προϊόντος. Η υπόθεση που γίνεται είναι ότι ο vegan αντικαθιστά τα ζωικά προϊόντα με ίσο βάρος από όσπρια. ΙΔΑ = ισοδύναμα διοξειδίου του άνθρακα (CO2-eq) σε κιλά. Υπολογισμοί με βάση τα στοιχεία των Poore & Nemecek (2018).
Πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης αποτελούν πηγή πρωτεΐνης. Αν σκεφτούμε σε όρους πρωτεΐνης, τότε μήπως τα συμπεράσματα είναι διαφορετικά;
Η αλήθεια είναι πως όχι – αν εξετάσουμε τις εκπομπές, όχι ανά κιλό τροφίμου αλλά ανά κιλό πρωτεΐνης, η εικόνα δεν αλλάζει πολύ. Και πάλι, ένα κιλό εκπομπών αερίων θερμοκηπίου μπορεί να “δημιουργήσει” πολλαπλάσια κιλά πρωτεΐνης αν καλλιεργήσουμε όσπρια αντί για ζωικά προϊόντα.
Παραθέτω μερικές ενδιαφέρουσες συγκρίσεις που αφορούν στις εκπομπές ανά κιλό πρωτεΐνης:
- Ψάρια: υπερτριπλάσιες εκπομπές σε σχέση με τα όσπρια.
- Κρέας από κότες: πενταπλάσιες εκπομπές σε σχέση με τα όσπρια.
- Αυγά: σχεδόν εξαπλάσιες εκπομπές σε σχέση με τα όσπρια.
- Γαρίδες: 10πλάσιες εκπομπές σε σχέση με τα όσπρια.
- Τυρί: 12 φορές μεγαλύτερες εκπομπές από ό,τι τα όσπρια.
Και πάλι το συμπέρασμα είναι το ίδιο: η παραγωγή ζωικής πρωτείνης “κοστίζει” 3 ἐως 40 φορές περισσότερο σε όρους εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, όπως φαίνεται στο Γράφημα 2.
Γράφημα 2. Πόσες φορές μεγαλύτερες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου δημιουργεί η ζωική πρωτεΐνη σε σύγκριση με την πρωτεΐνη που περιέχεται στα όσπρια. Πηγή στοιχείων: Poore and Nemecek (2018).
Μήπως τα ζωικά τρόφιμα που παράγονται στον πλανήτη είναι πολύ λίγα για να ασχοληθούμε με αυτά;
Το αντίθετο! Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα ζωικά τρόφιμα που παράγονται στον πλανήτη είναι μάλλον “πολλά”. Όπως φαίνεται στο Γράφημα 3, τα ζωικά τρόφιμα προσφέρουν σχετικά μικρό θετικό αποτέλεσμα (το 18% των συνολικών θερμίδων του πλανήτη και το 37% της πρωτεΐνης) ενώ δημιουργούν το 56-58% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (Ritchie and Roser, 2020).
Γράφημα 3. Τί ποσοστό των αναγκών μας σε θερμίδες και πρωτείνη παράγει η διαθέσιμη αγροτική γη του πλανήτη. Πηγή στοιχείων: Ritchie and Roser (2020).
Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι με κριτήριο τα αέρια θερμοκηπίου, τα ζωικά τρόφιμα που παράγονται είναι “πολλά”. Όμως είναι πολλά και με βάση άλλα κριτήρια:
- Η παραγωγή ζωικών τροφίμων δημιουργεί και άλλες σοβαρές περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις. Οι Poore and Nemecek (2018) υπολογίζουν ότι η εξάλειψη των ζωικών τροφίμων θα μειώσει την χρήση γης κατά 76%, τον ευτροφισμό κατά 50%, και την χρήση σπάνιου νερού κατά 19% σε σχέση με το 2010. Άρα, υποκαθιστώντας ζωικές θερμίδες με φυτικές σίγουρα μειώνουμε τα αέρια θερμοκηπίου αλλά και "κερδίζουμε" γη, "κερδίζουμε" καθαρότερες θάλασσες, "κερδίζουμε" περισσότερο και καθαρότερο γλυκό νερό, κ.λπ.
- Το σύστημα παραγωγής τροφής είναι υπεύθυνο για περίπου το 1/4 των εκπομπών, ενώ αντιπροσωπεύει περίπου 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Με άλλα λόγια, κάθε ευρώ που παράγει το σύστημα τροφής “κοστίζει” πολύ (παράγει περισσότερα αέρια θερμοκηπίου) σε σχέση με ένα ευρώ που παράγεται από άλλους κλάδους.
- Οι επιστήμονες που ασχολούνται με θέματα βιωσιμότητας και δημόσιας υγείας επισημαίνουν ότι τόσο η παραγωγή όσο και η κατανάλωση ζωικών τροφίμων στον πλανήτη είναι υπερβολική διότι έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και προτείνουν να μειωθεί δραματικά. Πόσο δραματικά; η επιθυμητή μείωση είναι περισσότερο κοντά στο 90% παρά στο 50% της υπάρχουσας κατάστασης (βλ. π.χ. Springmann et al., 2018; Willett et al., 2019).
Είναι σαφές ότι υποκαθιστώντας ζωικές θερμίδες με φυτικές “κερδίζουμε” καλύτερη υγεία, καθαρότερο περιβάλλον, αποκτούμε περισσότερη γη τόσο για να παραγάγουμε περισσότερη τροφή και βιοκαύσιμα για ανθρώπους, αλλά και για να έχουμε περισσότερα δάση, μεγαλύτερα σπίτια, μεγαλύτερα πάρκα, κ.ο.κ.
Τί θα προτείνατε σε ευαισθητοποιημένους πολίτες που θέλουν να κάνουν αλλαγές στην καθημερινότητά τους για να βοηθήσουν στη βιωσιμότητα του πλανήτη;
Μπορούμε όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης που παράγονται στον πλανήτη είναι υπεύθυνα για το 58% των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου του συστήματος παραγωγής τροφής. Αυτό το 58% των εκπομπών της τροφής δημιουργείται προκειμένου να παραχθεί μόλις το 18% των συνολικών θερμίδων του πλανήτη και το 37% της πρωτεΐνης. Δηλαδή, πληρώνουμε πολύ ακριβά τις γευστικές προτιμήσεις μας. Ενώ μπορούμε να τραφούμε εξίσου ή περισσότερο γευστικά, εξίσου ή περισσότερο υγιεινά, και απολύτως σεβόμενοι το δικαίωμα των άλλων ζώων στη ζωή και την αυτοδιάθεσή τους, κάτι που απασχολεί πολλούς ανθρώπους στο πίσω μέρος του μυαλού τους.
Είναι επίσης σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η υποκατάσταση ζωικών τροφίμων με φυτικά έχει πολλαπλάσιο αποτέλεσμα από ό,τι η επιλογή ζωικών τροφίμων που παράγονται σε κοντινή ακτίνα από τον τρόπο κατανάλωσής τους. Ο μέσος locavore που τρώει ζωικά δημιουργεί πολύ μεγαλύτερη επιβάρυνση στο περιβάλλον από τον μέσο vegan που δεν είναι locavore.
- Ανά κιλό τροφίμου που αγοράζει, ο locavore που τρώει ζωικά δημιουργεί από 4,4 έως 59,3 κιλά αερίων θερμοκηπίου, ενώ αν υποκαταστήσει τα ζωικά με ίσο βάρος από όσπρια θα δημιουργεί 1,6 κιλά ανά κιλό τροφίμου.
- Η εξοικονόμηση που πετυχαίνει ο locavore ανά κιλό τροφίμου είναι 100-500 γραμμάρια αερίων θερμοκηπίου, ενώ αν γίνει vegan (χωρίς να γίνει και locavore) θα πετύχει εξοικονόμηση από 3 έως 58 κιλά αερίων θερμοκηπίου. Παρόμοια ισχύουν αν αντί να συγκρίνουμε τα τρόφιμα κατά κιλό βάρους τα συγκρίνουμε κατά κιλό πρωτεΐνης που περιέχουν.
Συνεπώς, όποιος ενδιαφέρεται να συνεισφέρει στη βιωσιμότητα του πλανήτη μπορεί να υπολογίσει ότι έχει ένα πολύ αποτελεσματικό όπλο στην κατοχή του, το οποίο είναι η αλλαγή του διατροφικού του προτύπου. Κιλό – κιλό, γεύμα – γεύμα, η διαφορά που μπορεί να κάνει ο κάθε ένας από εμάς είναι τεράστια σε όρους κιλών αερίων θερμοκηπίου, περίπου 0,5-1 τόνο ΙΔΑ ετησίως. Και αυτή η συνεισφορά του κάθε απλού καταναλωτή δεν απαιτεί ακριβές επενδύσεις (π.χ. αλλαγή αυτοκινήτου), ούτε προϋποθέτει την ανακάλυψη νέων τεχνολογιών για καθαρότερη ενέργεια.
Φυσικά, αν κανείς μπορεί να αλλάξει και άλλες συνήθειες π.χ. να κάνει ένα παιδί λιγότερο (εξοικονόμηση 20-120 τόνων ΙΔΑ ετησίως), να ζήσει χωρίς αυτοκίνητο (εξοικονόμηση 1,5-3 τόνων ΙΔΑ), να μειώσει τις υπερατλαντικές πτήσεις (κάθε μία δημιουργεί 1,5 τόνο ΙΔΑ), να αγοράζει πράσινη ενέργεια, να μειώσει την περιττή κατανάλωση, να ανακυκλώνει, αυτό θα είναι ακόμα καλύτερο.
© Αναστασία Ψειρίδου & Vegan Times 15-07-2021
Ακολουθήστε την Vegan Times στο Google News
Πηγές:
- Poore, J. and Nemecek, T. (2018) ‘Reducing food's environmental impacts through producers and consumers’, p. 7. doi: 10.1126/science.aaq0216.
- Ritchie, H. and Roser, M. (2020) ‘Environmental impacts of food production’, Our World in Data. Available at: https://ourworldindata.org/environmental-impacts-of-food (Accessed: 16 December 2020).
- Springmann, M. et al. (2018) ‘Health and nutritional aspects of sustainable diet strategies and their association with environmental impacts: a global modelling analysis with country-level detail’, The Lancet Planetary Health, 2(10), pp. e451–e461. doi: 10.1016/S2542-5196(18)30206-7.
- Willett, W. et al. (2019) ‘Food in the Anthropocene: the EAT–Lancet Commission on healthy diets from sustainable food systems’, The Lancet, 393(10170), pp. 447–492. doi: 10.1016/S0140-6736(18)31788-4.
