Λιγότερη ζάχαρη… περισσότερο περιβάλλον

Ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος της ζάχαρης

Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της ζάχαρης είναι μεγάλο, λόγω του μεγέθους της έκτασης που αυτή καλλιεργείται αυτή τη στιγμή, που παίζει καθοριστικό ρόλο στο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής. Η καλλιέργεια ζαχαροκάλαμου είναι η μεγαλύτερη στον πλανήτη κατά βάρος παραγωγής, ακόμα μεγαλύτερη και από την καλλιέργεια σιταριού ή ρυζιού.

Όπως όλα τα προϊόντα, η παραγωγή ζάχαρης απαιτεί πόρους και δημιουργεί αέρια θερμοκηπίου. Τα στοιχεία του Water Footprint Network δείχνουν ότι για να παραχθεί 1 κιλό ζάχαρης από ζαχαροκάλαμα χρειάζονται περίπου 1.800 λίτρα νερού, ενώ αν χρησιμοποιηθούν ζαχαρότευτλα απαιτούνται περίπου 900. Για σύγκριση, για να παραχθεί ένα κιλό πατάτες απαιτούνται περίπου 300 λίτρα, ενώ για μήλα και μπανάνες περίπου 800.

Το αποτύπωμα άνθρακα της ζάχαρης αυξάνεται όταν η ζάχαρη μεταφέρεται από μακρινές χώρες προκειμένου να χρησιμοποιηθεί στην βιομηχανία. Η καλλιέργεια ζάχαρης έχει σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στο περιβάλλον και την βιοποικιλότητα, καθώς με τον τρόπο που πραγματοποιείται, με την εκτενή χρήση φυτοφαρμάκων, τη χρήση τεράστιων ποσοτήτων νερού και τη μέθοδο της μονοκαλλιέργειας, το έδαφος χάνει ολοένα και περισσότερο τα απαραίτητα φυσικά συστατικά του.

Υγεία και βιωσιμότητα, οι δύο βασικοί προβληματισμοί για το μέλλον της ζάχαρης

Καθώς η ζάχαρη επιβαρύνει την υγεία και συσχετίζεται με πολλές ασθένειες, πάνω από 50 κράτη έχουν εφαρμόσει πολιτικές μείωσης της πρόσληψης από τον κόσμο. Μεγάλο μέρος των καταναλωτών φαίνεται να δείχνει επίσης ενδιαφέρον για τη μείωση της πρόσληψης ζάχαρης.

Συνεπώς, η ζάχαρη φαίνεται να είναι ένα προϊόν που δεν προάγει τους στόχους της βιωσιμότητας, δηλ. την πλανητική και δημόσια υγεία. Αυτές οι διαπιστώσεις, καθώς και το αυξημένο ενδιαφέρον των καταναλωτών για περιβαλλοντικά ουδέτερα (π.χ. carbon negative) προϊόντα, διαγράφουν ένα διαφορετικό μέλλον για τις επιχειρήσεις που στηρίζονται στην χρήση ζάχαρης ή την πώληση γλυκών προϊόντων (δημητριακά πρωινού, αναψυκτικά, παγωτά, είδη ζαχαροπλαστικής, κ.ά.), καθώς και για τους παραγωγούς της πρώτης ύλης, κυρίως του ζαχαροκάλαμου.

Ο κρίσιμος ρόλος των καταναλωτών

Στην Έκθεση αναφέρεται: 

“Η βιωσιμότητα έχει σταματήσει να είναι μια ωραία λέξη-κλειδί και γίνεται όλο και περισσότερο ένα σημαντικό μέτρο για τους καταναλωτές. Ως αποτέλεσμα, παρατηρούμε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στους τομείς τροφίμων και ποτών να δεσμεύονται να έχουν ουδέτερο αποτύπωμα άνθρακα ή ακόμα και αρνητικό αποτύπωμα άνθρακα - όπου απομονώνουν ή απομακρύνουν περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα από ό,τι εκπέμπουν’’.

Φαίνεται ότι η ζάχαρη είναι ένα προϊόν το οποίο μπορεί να επηρεαστεί πολύ όσο αναγνωρίζεται ο αρνητικός αντίκτυπος στην ανθρώπινη υγεία και στο περιβάλλον, και όσο αλλάζει η στάση των καταναλωτών και των κρατών.

Η Έκθεση επισημαίνει ότι η υποκατάσταση της ζάχαρης με γλυκαντικές εναλλακτικές που είναι υγιεινές, οικονομικά προσιτές, και αποδεκτές από τους καταναλωτές φαίνεται να είναι πολύ δύσκολη.

Και πάλι, την εφικτή λύση φαίνεται να την προσφέρουν οι ενημερωμένοι καταναλωτές, οι οποίοι μπορούν να αλλάξουν καταναλωτικές συνήθειες μειώνοντας την προτίμησή τους για τεχνητά γλυκιές γεύσεις (όπως είναι τα προϊόντα που περιέχουν ζάχαρη και άλλες γλυκαντικές ουσίες) και αυξάνοντας την προτίμησή τους για φυσικές γεύσεις, τόσο για γλυκιές (όπως τα φρούτα) αλλά και μη γλυκές (όπως τα απλά πλήρη τρόφιμα).