Οι βίγκαν και ο Αμαζόνιος: Μια παρεξηγημένη σχέση
Πολλές φορές ακούμε “Ο Αμαζόνιος αποψιλώνεται για να καλλιεργηθεί σόγια… που την τρώτε εσείς οι βίγκαν”. Είναι αλήθεια; Ευθύνονται οι βίγκαν και όσοι άλλοι τρώνε τόφου, τέμπε, και γάλα σόγιας για την αποψίλωση του Αμαζονίου; Ας δούμε τί λένε τα στοιχεία.
Η σόγια είναι ένα είδος φασολιού. Όπως όλα τα φασόλια, είναι πολύ θρεπτικό. Η παγκόσμια παραγωγή φασολιών σόγιας έχει αυξηθεί πολύ τα τελευταία 50 χρόνια. Στις αρχές του ’60 η ετήσια παραγωγή ήταν 25-30 εκατομμύρια τόνοι ενώ στο τέλος της δεκαετίας του 2010 η παγκόσμια παραγωγή έφτασε τους 350 εκατ. τόνους. Αυτή η αύξηση είναι της τάξης του 1.200%.
Ένα μέρος της αύξησης οφείλεται στη βελτίωση των αποδόσεων ανά στρέμμα. Όμως το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης οφείλεται στο ότι αυξήθηκαν οι καλλιεργούμενες εκτάσεις.
Πώς χρησιμοποιείται η σόγια που παράγεται;
- Κατανάλωση από ανθρώπους
- Κατανάλωση από ζώα (τα οποία εκτρέφει ο άνθρωπος)
- Χρήση στη βιομηχανία
Η ποσότητα σόγιας που χρησιμοποιείται σε αυτές τις χρήσεις είναι:
- Κατανάλωση από ανθρώπους: 19,2%
- Κατανάλωση από ζώα: 77%
- Χρήση στη βιομηχανία: 3,8%
Α. Κατανάλωση από ανθρώπους
Συνολικά, μόνο το 20% της παγκόσμιας παραγωγής σόγιας χρησιμοποιείται για άμεση (δηλ. όχι μέσω κρέατος ή γαλακτοκομικών) κατανάλωση από ανθρώπους:
- το 7% της παγκόσμιας σόγιας χρησιμοποιείται για τόφου, γάλα σόγιας, τέμπε, και άλλα προϊόντα για άμεση κατανάλωση από ανθρώπους,
- το 13% χρησιμοποιείται για παραγωγή σογιελαίου.
Είναι λοιπόν αστικός μύθος ότι όσοι καταναλώνουν προϊόντα σόγιας ευθύνονται για την αποψίλωση του Αμαζονίου. Όσοι καταναλώνουν γάλα σόγιας, τόφου, κ.λπ. (μεταξύ αυτών είναι και οι βίγκαν, αλλά δεν είναι μόνο αυτοί) ευθύνονται μόλις για το 7% της παγκόσμιας κατανάλωσης σόγιας.
Β. Ζωοτροφές
Tο 77% της παγκόσμιας παραγωγής καταναλώνεται από ζώα. Το 70% χρησιμοποιείται επεξεργασμένο σε προϊόντα ζωοτροφής και το 7% χρησιμοποιείται αυτούσιο.
Για την επεξεργασμένη σόγια γνωρίζουμε σε ποια ζώα χρησιμοποιείται. Ακολουθεί η συνεισφορά του κάθε τομέα εκτροφής στην παγκόσμια κατανάλωση σόγιας.
- Πτηνοτροφία: 37%
- Χοιροτροφία: 20,2%
- Ιχθυοκαλλιέργειες: 5,6%
- Άλλα ζώα: 4,9%
- Βοοειδή εκτρεφόμενα για γάλα: 1,4%
- Βοοειδή εκτρεφόμενα για κρέας: 0,5%
- Ζώα συντροφιάς: 0,5%
Τα παραπάνω ποσοστά αφορούν επεξεργασμένη σόγια. Ένα επιπλέον 7% της παγκόσμιας παραγωγής χρησιμοποιείται αυτούσιo ως ζωοτροφή.
Γ. Βιομηχανία
Ένα μικρό μέρος της παγκόσμιας παραγωγής φασολιών σόγιας (το 3,8%) χρησιμοποιείται από τη βιομηχανία.
- Βιοντίζελ (παραγωγή ενέργειας): 2,8%
- Λιπαντικά μηχανών: 0,3%
- Άλλες χρήσεις: 0,7%
Το σχήμα δείχνει όλα τα παραπάνω δεδομένα.
Η σόγια του πλανήτη: Χρησιμοποιείται για ανθρώπινη τροφή, καύσιμα, ή ζωοτροφή; Πηγή: Our World in Data.
Φταίνε οι φυτοφάγοι για την αποψίλωση του Αμαζονίου;
Γνωρίζουμε λοιπόν ότι πάνω από τα 3/4 της παγκόσμιας παραγωγής σόγιας καταλήγει σε ζώα ως ζωοτροφή και μόλις το 1/5 σε ανθρώπους.
Γνωρίζουμε επίσης ότι η ενέργεια που παίρνουμε από τα ζώα είναι λιγότερη από αυτήν που χρησιμοποιούν για να μεγαλώσουν. Η αναλογία μετατροπής της ζωοτροφής σε ενέργεια και πρωτεΐνη ξεκινά από μόλις 2% και δεν ξεπερνά το 25%. Αυτό σημαίνει ότι από τις 100 θερμίδες τροφής που δίνουμε στα ζώα, παίρνουμε πίσω ως ανθρώπινη τροφή μόλις τις 25 θερμίδες. Το ίδιο ισχύει για την πρωτεΐνη.
Γνωρίζουμε επίσης ότι το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης της παραγωγής οφείλεται στην αύξηση των εκτάσεων που καλλιεργούνται. Η αύξηση των εκτάσεων γίνεται με αποψίλωση άγριων (δασικών και θαμνωδών) εκτάσεων και μετατροπή τους σε καλλιεργήσιμη γη. Όλοι έχουμε δει εικόνες από αποψιλωμένα δάση δίπλα σε καλλιέργειες ή εκτρεφόμενα ζώα.
Συνεπώς, η απάντηση στο ερώτημα “φταίει η φυτοφαγία για την αποψίλωση του Αμαζονίου ή άλλων δασών” είναι ένα μεγάλο:
Τελικά ποιος ευθύνεται για την αποψίλωση του Αμαζονίου;
Η διατροφή με ζωικά προϊόντα είναι αυτή που ευθύνεται για το μεγαλύτερο μέρος της ζήτησης σόγιας και ταυτόχρονα για όλα τα περιβαλλοντικά προβλήματα που φέρνει η εκτροφή ζώων και ζωοτροφών.
Ίσα ίσα, αν έπρεπε να αντικαταστήσουμε όλο το τόφου, το γάλα σόγιας, το τέμπε, και τα συναφή προϊόντα με ζωικά προϊόντα (κρέας, γάλα, ψάρια, αυγά), θα είχαμε ανάγκη τετραπλάσιες (τουλάχιστον) εκτάσεις για την καλλιέργεια σόγιας από όσες χρησιμοποιούμε τώρα για την παραγωγή της σόγιας που καταλήγει να γίνει τόφου, γάλα σόγιας, τέμπε, κ.λπ.
© Vegan Times, 28-02-2022
Ακολουθήστε την Vegan Times στο Google News
Πηγές:
- Kύρια εικόνα: Αποψιλωμένη έκταση στο δάσος του Αμαζονίου Marcelo Perez del Carpio / Climate Visuals Countdown.
- Ritchie, H. and Roser, M. (2021) ‘Forests and Deforestation’, Our World in Data [Preprint]. (Accessed: 20 February 2022).
