Γιατί το κρασί δεν είναι πάντα vegan;
Ο οίνος φαίνεται να συντροφεύει τους ανθρώπους για χιλιετίες. Ήρθε η ώρα να δούμε πώς θα συνεχίσει να μας συντροφεύει χωρίς να δυσχεραίνεται η ζωή των ζώων.
Τί κάνει ένα κρασί να μην είναι vegan;
Τα σταφύλια είναι vegan, σωστά; Πώς γίνεται τότε το κρασί να μην είναι;
Για την παραγωγή κρασιού χρησιμοποιούνται εκτός από σταφύλια κι άλλες εισροές (βοηθητικές ύλες) κατά την διαδικασία παραγωγής. Αυτές οι εισροές ενδέχεται να περιέχουν ζωικά συστατικά. Δηλαδή, δεν είναι εξ ορισμού βίγκαν όλα τα υλικά που χρησιμοποιούνται στην οινοποίηση. Ποια είναι αυτά τα υλικά;
Υλικά για τη ζύμωση
• Σάκχαρα, ζυμομύκητες, ένζυμα, και αρωματικές ύλες που χρησιμοποιούνται κατά τη ζύμωση του κρασιού. Η βασική ύλη αυτών των υλικών μπορεί να είναι μη ζωική αλλά όμως να περιέχουν πρόσθετα συστατικά ζωικής προέλευσης.
Υλικά για τη διαύγαση
• Υλικά για τη διαύγαση. Κάποια από αυτά είναι σαφώς ζωικής προέλευσης, όπως η ζελατίνη, η αλβουμίνη, η καζεΐνη, η ζελατίνη που προέρχεται από ψάρια (ιχθυόκολλα), η χιτίνη. Σε πιο παραδοσιακούς τρόπους οινοποίησης μπορεί να χρησιμοποιούνται ακόμα ασπράδια αυγών ή αίμα από βοοειδή.
Υλικά για το φιλτράρισμα
• Υλικά για το φιλτράρισμα. Ο ζωάνθρακας, που παράγεται από κόκκαλα ζώων, κυκλοφορεί στην αγορά σε πολλές μορφές για εφαρμογές στον κλάδο τροφίμων.
Υλικά για το σφράγισμα
• Ορισμένοι φελλοί περιέχουν ζωικά υλικά (π.χ. κερί ή γαλακτοκομικά). Δεδομένου ότι οι φελλοί έρχονται σε επαφή με το κρασί, αποτελούν μέρος των συστατικών του τελικού προϊόντος που θα καταναλώσει ο καταναλωτής.
Πότε ένα κρασί είναι vegan;
Ένα κρασί είναι vegan όταν παράγεται με εισροές που είναι “καθαρές” από ζωικά συστατικά.
Πολλές φορές ακόμα και ο παραγωγός μπορεί να μην γνωρίζει αν όλα τα υλικά που χρησιμοποιεί για το κρασί είναι μη ζωικής προέλευσης και — όπως και σε άλλα προϊόντα — η vegan πιστοποίηση βοηθάει να είμαστε σίγουροι για το κρασί που επιλέγουμε.
Παράγονται vegan κρασιά στην Ελλάδα;
Οι Έλληνες παραγωγοί τα τελευταία χρόνια έχουν ξεκινήσει να πιστοποιούν τα κρασιά τους και είμαστε πλέον σε θέση να μπορούμε να απολαμβάνουμε χωρίς δεύτερη σκέψη ποικιλίες όπως Σαββατιανό, Μαλαγουζιά, Ασύρτικο, Merlot, Cabernet Sauvignon, Sauvignon blanc, κ.ά. ελληνικής παραγωγής. Πιστοποιημένα κρασιά όπως του Κυρ Γιάννη και της Achaia Clauss μας δίνουν μεγάλη γκάμα επιλογών για όλες τις περιστάσεις. Οι ποικιλίες αυτές εκφράζονται μοναδικά στην ελληνική μεσογειακή γη και δίνουν κρασιά με ιδιαίτερη χροιά. Γι’ αυτόν τον λόγο αγαπάμε και απολαμβάνουμε τα ελληνικά vegan κρασιά. Τα επιλέγουμε και για έναν ακόμη λόγο. Για το γεγονός ότι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της μεταφοράς τους είναι μικρότερο από ένα vegan πιστοποιημένο κρασί που έρχεται από το εξωτερικό.
Δείτε τα πιστοποιημένα vegan κρασιά που διατίθενται στην ελληνική αγορά.
Και μια που πλέον γνωρίζουμε πώς να επιλέξουμε κρασί απαλλαγμένο από ζωικά συστατικά, ας διαβάσουμε μερικά ενδιαφέροντα πράγματα για το κρασί σήμερα και την ιστορία του μέσα στους αιώνες.
Το κρασί στην οικονομία
Το κρασί είναι ένα ποτό που παράγεται με ζύμωση από τα σταφύλια. Είναι συνυφασμένο με την γαστριμαργική και εμπορική ιστορία των ευρωπαϊκών και μεσογειακών χωρών, αλλά πλέον έχει αποκτήσει ρίζες σε περιοχές του Νέου Κόσμου όπως η Αυστραλία, η Αργεντινή, ακόμα και ο Καναδάς. Αποτελούσε ανέκαθεν μία από όπως απολαύσεις του ανθρώπου, κάτι το οποίο διαπιστώνεται αμέσως αν ανατρέξουμε στο Βυζάντιο, στη Ρώμη, στην αρχαία Ελλάδα και ακόμα πιο παλιά.
Σύμφωνα με στοιχεία του FAO, το 2020 η παγκόσμια παραγωγή κρασιού ήταν 26,5 εκατ. τόνοι, λίγο χαμηλότερη από την παραγωγή άλλων αλκοολούχων ποτών (εκτός της μπύρας) που ήταν 27,5 εκατ. τόνοι. Για σύγκριση, η παγκόσμια παραγωγή μπύρας ήταν 178 εκατ. τόνοι. Τρεις ευρωπαϊκές χώρες, η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία παράγουν τη μισή παγκόσμια παραγωγή κρασιού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το κρασί δεν είναι ένα ομοιογενές προϊόν, όπως είναι π.χ. το σιτάρι, ο χυμός πορτοκαλιού, ή το κραμβέλαιο. Η γεύση του προσδιορίζεται έντονα από το κλίμα και το έδαφος της περιοχής του, καθώς και από τη διαδικασία οινοποίησης.
Η (προ)ιστορία του κρασιού
Μπορεί πολλοί από εμάς να πιστεύουν ότι η κοιτίδα του κρασιού είναι κάποια χώρα της Μεσογείου, όμως οι ρίζες του κρασιού εντοπίζονται στη γεωγραφική περιοχή της Αρμενίας, της Γεωργίας και του Αζερμπαϊζάν, περίπου το 6.000 π.Κ.Χ. Χρειάστηκε να περάσουν ακόμα 2-3 χιλιάδες χρόνια για να φθάσει το κλήμα και το κρασί στις μεσογειακές χώρες [1–3].
Λίγο το ότι οι άνθρωποι εκείνης της εποχής δεν μπορούσαν να καταλάβουν πώς γινόταν η ζύμωση που μεταμόρφωνε τον χυμό του σταφυλιού σε κρασί, λίγο το ότι είχε την δύναμη να μεταμορφώνει κατά κάποιον τρόπο τη συνείδηση, λίγο το ότι το κόκκινο κρασί έμοιαζε με αίμα το οποίο από παλιά συμβόλιζε τη ζωή, όλα αυτά ανέδειξαν το κρασί σε σημαντικό στοιχείο της κοινωνικής και θρησκευτικής ζωής του “παλαιού κόσμου” [4].
Σε περιοχές που δεν ευδοκιμούσε το αμπέλι, παρόμοια θέση είχαν αλκοολούχα ποτά που παράγονταν με ζύμωση από χυμούς άλλων φυτών και φρούτων ή δημητριακά. Για παράδειγμα, οι Αζτέκοι και οι άλλοι λαοί της Μέσης Αμερικής είχαν το pulque [5,6].
Το κρασί στην ελληνική μυθολογία: Ο Διόνυσος, ο Άμπελος, και ο Οινέας
Οι αρχαίοι Έλληνες ενέταξαν το κρασί σε κεντρική θέση του πολιτισμού τους. Του αφιέρωσαν έναν ολόκληρο θεό του Δωδεκάθεου, τον Διόνυσο που, παρά το ότι ήταν κάπως υποδεέστερος στην αόρατη ιεραρχία των θεών του Ολύμπου είτε λόγω καταγωγής είτε λόγω συμπεριφοράς, παρόλα αυτά φαίνεται να βρήκε τη θέση του στο Δωδεκάθεο [7]. Ο Διόνυσος ήταν ο θεός του κρασιού, της γιορτής, της ευχαρίστησης.
Υπάρχουν αρκετοί μύθοι που σχετίζονται με το αμπέλι και το κρασί. Ένας μύθος που αναφέρεται στα Διονυσιακά του Νόννου του Πανοπολίτη θέλει το κλήμα να γεννιέται με τον θάνατο του Άμπελου, αγαπημένου φίλου του Διονύσου. Σε αυτήν την εκδοχή, οι Μοίρες δημιουργούν το αμπέλι και το χαρίζουν στον Διόνυσο για να απαλύνουν τον πόνο του όταν ο Άμπελος πεθαίνει. Από αυτό το φυτό ο Διόνυσος δημιουργεί για πρώτη φορά κρασί. Το φυτό φυσικά τιμάται με το όνομα του Άμπελου.
Ένας άλλος μύθος, που αναφέρει ο Οβίδιος, θέλει το κλήμα να προϋπάρχει του Άμπελου, με τον Άμπελο να πεθαίνει πέφτοντας από μία φτελιά όπου ανέβηκε για να μπορέσει να κόψει σταφύλια από ένα κλήμα, το οποίο του είχε χαρίσει ο Διόνυσος. Το κλήμα πήρε το όνομα του Άμπελου και ο Άμπελος τιμήθηκε με τη μεταμόρφωσή του σε αστέρι [8].
Άλλοι μύθοι λένε πώς ο άνθρωπος που πρώτος ήξερε να φτιάχνει κρασί από τα σταφύλια ήταν ο Οινέας, βασιλιά της Καλυδώνας, που ήταν παντρεμένος με την Αλθαία [9]. Γι’ αυτό, το κρασί (ο οίνος) πήρε το όνομά του από αυτόν. Στον μύθο όμως εμπλέκεται και ο Διόνυσος. Ο Διόνυσος έκανε δώρο στον Οινέα κάποια μυστικά σχετικά με το κρασί (δεν ξέρουμε ακριβώς τί του είπε – αλλιώς δεν θα ήταν μυστικά) αφού ο Οινέας τον άφησε να περάσει ένα βράδυ με την Αλθαία (προφανώς αυτό δεν έμεινε μυστικό). Από την συνάντηση εκείνη του Διονύσου με την Αλθαία γεννήθηκε η Διηάνειρα, η οποία φέρεται να έγινε αργότερα γυναίκα του Ηρακλή.
Οι αρχαίοι Έλληνες δεν ήταν οι μόνοι που έπλεξαν τον πολιτισμό τους γύρω από το κρασί. Παρόμοιοι μύθοι χτισμένοι γύρω από το κρασί υπάρχουν και σε άλλους πολιτισμούς.
Το κρασί στον σημερινό πολιτισμό
Όταν το δωδεκάθεο αντικαταστάθηκε από τον Χριστιανισμό, η θέση του κρασιού στην κοινωνία και στην θρησκεία δεν διαταράχθηκε. Σήμερα, όπως και παλιά, η κατανάλωση κρασιού είναι συνυφασμένη με τη χαρά, την απόλαυση, τη γιορτή, το φαγητό, ή και τη μυσταγωνία. Δεν φαίνεται δηλαδή να έχουν αλλάξει πολλά τα τελευταία 6.000 χρόνια!
Oἶνος εὐφραίνει καρδίαν (= O οίνος ευφραίνει την καρδιά), λοιπόν, όπως είχε αναφέρει ο προφήτης Δαυίδ. Η φράση αυτή χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα τόσο ως εκθειασμός του κρασιού, όσο και ως δικαιολογία κατανάλωσης κρασιού. Σήμερα, με τόσα πιστοποιημένα βίγκαν κρασιά, δεν έχουμε καμία δικαιολογία να μην το απολαμβάνουμε!
© Vegan Times 21-07-2023
Ακολουθήστε την Vegan Times στο Google News
Πηγές:
[1] Estreicher SK. The beginning of wine and viticulture. Physica Status Solidi C 2017;14:1700008. https://doi.org/10.1002/pssc.201700008.
[2] Guisard Y, Blackman J, Clark A, Holzapfel B, Rawson A, Rogiers S, et al. Viticulture and Wine Science. In: Dixon GR, Aldous DE, editors. Horticulture: Plants for People and Places, Volume 1: Production Horticulture, Dordrecht: Springer Netherlands; 2014, p. 197–261. https://doi.org/10.1007/978-94-017-8578-5_7.
[3] McGovern PE, Mondavi RG. Ancient Wine: The Search for the Origins of Viniculture. 2013.
[4] George A. The Mythology of Wine – A First Sip. Mythology Matters 2018. https://mythologymatters.wordpress.com/2018/07/31/the-mythology-of-wine-a-first-sip/ (accessed January 22, 2021).
[5] History of alcoholic drinks. Wikipedia 2021.
[6] Pulque. Ancient History Encyclopedia n.d. https://www.ancient.eu/Pulque/ (accessed January 22, 2021).
[7] Mellenthin J, Shapiro SO. Dionysus/Bacchus. Mythology Unbound: An Online Textbook for Classical Mythology, n.d.
[8] Ampelos. Wikipedia 2020.
[9] Οινέας. Βικιπαίδεια 2020.
Κύρια εικόνα: Kelsey Knight | Unsplash
